Siapa Yang Wajib Bayar Zakat Fitrah 

Jumlah zakat fitrah adalah sama buat setiap orang Islam, iaitu siapa sahaja yang wajib bayar zakat, mengikut Majlis Agama Islam setiap negeri. Lazimnya, ketua keluarga akan menjalankan tugas membuat bayaran zakat fitrah buat setiap ahli keluarganya. Namun, kewajipan mengeluarkan zakat ini wajib ke atas semua orang Islam yang memenuhi syarat-syarat di bawah, mengikut golongan orang yang wajib bayar zakat.

Golongan Yang Wajib Bayar Zakat

Jadi, siapa yang wajib bayar zakat fitrah mahupun zakat harta mengikut Islam? Berikut merupakan syarat-syarat yang perlu dipenuhi bagi seseorang itu wajib membayar zakat:-

1. Islam

Semua orang Islam wajib membayar zakat, sama ada sudah baligh atau belum baligh. Ini termasuk bayi dan kanak-kanak. Syarat ini juga tidak tertakluk sama ada seseorang itu sudah kahwin atau belum, kerana ia wajib ke atas semua orang Islam, asalkan layak dan mampu. Hal ini dapat dilihat bahawa perbuatan membayar zakat dan fitrah merupakan salah satu rukun Islam.

2. Merdeka

Seseorang Muslim yang diwajibkan membayar zakat mestilah seorang yang merdeka. Merdeka di sini maksudnya dia bukan seorang hamba kepada individu lain, iaitu menjadi pekerja seseorang tanpa gaji atau menjadi harta seseorang.

3. Harta Cukup Haul

Orang Islam yang wajib bayar zakat adalah mereka yang mampu dengan harta yang dimiliki cukup haul, iaitu jumlah harta yang dizakatkan telah cukup sekurang-kurangnya setahun dimiliki oleh pembayar zakat.

4. Harta Cukup Nisab

Selain daripada cukup haul, harta yang dizakatkan juga perlu cukup nisab, iaitu sejumlah piawai yang ditetapkan oleh majlis agama sesuatu tempat. Contohnya, harta seseorang itu bernilai sekurang-kurangnya RM20,978 selepas ditolak segala perbelanjaan bagi keperluan diri dan keluarga. Nilai zakat adalah 2.5% daripada keseluruhan harta, simpanan, pemilikan emas dan perak, serta pendapatan daripada sumber-sumber halal bagi pembayar zakat.

Namun, bagi zakat fitrah pula tidak disyaratkan nisab dan haul bagi menentukan jumlah zakat yang perlu dibayar.

Perbezaan Bagi Orang Yang Wajib Bayar Zakat Fitrah dan Zakat Harta

Sabda Rasulullah SAW dari Ibn Umar yang bermaksud:

“Rasulullah SAW telah mewajibkan zakat fitrah, satu sha’ kurma atau satu sha’ gandum, pada hamba sahaya, orang yang merdeka, lelaki, perempuan, kanak-kanak dan orang dewasa dari kaum Muslimin.” (Hadith riwayat al-Bukhari)

Hadith ini menunjukkan bahawa kanak-kanak juga termasuk dalam golongan orang yang wajib bayar zakat. Jika ia memiliki harta, maka zakat fitrah diambil dari hartanya oleh wali atau penjaganya. Jika kanak-kanak ini tidak mempunyai harta, maka zakat fitrah ini wajib ke atas orang yang member kanak-kanak ini nafkah, seperti ibu bapanya atau penjaga.

Sementara itu, orang yang wajib bayar zakat harta pula hanya terdiri daripada mereka yang memiliki sejumlah harta yang cukup nisabnya dan haulnya.

Dalil bagi kewajipan membayar zakat harta ini boleh didapati di dalam Al-Quran:

“Ambillah (sebahagian) dari harta mereka menjadi sedekah, supaya dengannya engkau membersihkan mereka (dari dosa) dan mensucikan mereka (dari akhlak yang buruk), dan doakanlah untuk mereka, kerana sesungguhnya doamu itu menjadi ketenteraman bagi mereka, dang (ingatlah) Allah Maha Mendengar Lagi Maha Mengetahui.”(Surah At-Taubah; ayat 103)

Dapat dilihat di sini bahawa bagi zakat pendapatan, hanya orang yang mempunyai harta berlebihan selepas mencapai nilai nisab zakat sahaja yang wajib membayar zakat harta. Jika seorang kanak-kanak itu mempunyai harta yang melebihi nilai nisab dan cukup haul (iaitu cukup sekurang-kurangnya setahun harta ini dimiliki), maka diwajibkan untuk kanak-kanak ini membayar zakat.

Kadar Zakat Fitrah

Waktu tempoh zakat fitrah perlu dibayar adalah daripada hari pertama bulan Ramadhan hingga ke hari pertama Syawal, iaitu sebelum sembahyang sunat Hari Raya Aidilfitri.

Jumlah bayaran buat seorang yang wajib bayar zakat adalah mengikut kadar yang ditetapkan oleh Majlis Agama setiap negeri. Amaun ini adalah berdasarkan sejenis kadar kiraan yang dipanggil “gantang Baghdad” dan dikira berdasarkan makanan ruji tempatan di mana pembayar zakat bermastautin. Di Malaysia, ia merupakan 2.7kg beras, kerana nasi merupakan makanan ruji penduduk Malaysia. Oleh itu, kadar zakat fitrah buat seorang Muslim adalah mengikut kadar beras ini.

Pada tahun 2023, kadar zakat fitrah ini lazimnya ditetapkan sebanyak RM7, RM14 dan RM21 seorang. Terdapat perbezaan bagi pembayar yang berbeza kerana ia mencerminkan tahap pendapatan serta kemampuan sesebuah keluarga di mana dianggap bahawa keluarga yang kurang berkemampuan lazimnya makan beras biasa sebagai hidangan harian, manakala keluarga yang lebih berada pula mungkin menggunakan beras yang lebih mahal.

Harga zakat fitrah Selangor 2023 seperti berikut mengikut harga beras yang biasa dimakan oleh keluarga anda:-

• Beras Super Special: RM7.00
• Beras putih import, beras perang, beras pulut, herba ponni dan beras wangi: RM14.00
• Beras basmathi, beras Jepun dan beras merah: RM21.00

Terpulang kepada pembayar zakat untuk membayar zakat fitrah mengikut jenis beras yang dijadikan makanan seharian, sama ada mahu mengikut kadar beras yang lebih murah atau yang lebih mahal. Yang penting, setiap umat Islam yang layak dan wajib bayar zakat menjalankan tanggungjawab masing-masing bila tiba masanya.

Cara Bayar Zakat Online Bagi Mereka Yang Wajib Bayar Zakat

Bagi mereka yang mungkin kesuntukan masa atau terlupa untuk membayar zakat fitrah sebelum masuknya waktu sembahyang sunat Hari Raya Aidilfitri, antara solusi masalah adalah dengan membuat bayaran online.

Ia merupakan cara mudah untuk bayar zakat fitrah kerana terdapat kalkulator yang akan bantu kira jumlah yang perlu anda bayar dan bayaran boleh dibuat menggunakan cara pemindahan wang atas talian daripada laman web bank anda. Niat zakat fitrah boleh dibaca daripada laman niat zakat, sementara pihak yang menerima bayaran pula merupakan amil yang telah dilantik oleh Majlis Agama Selangor secara rasmi. 

Untuk membuat bayaran zakat fitrah online, sila tekan pautan ini.